Wymieniamy piece, a smog nie odpuszcza. Co jeszcze musimy więc zrobić by oddychać czystym powietrzem?

Astma, niewydolność i nowotwór płuc, zaburzenia krążenia czy zmiany anatomiczne mózgu. To tylko niektóre z chorób i dolegliwości, które wymieniane są na liście skutków oddychania zanieczyszczonym powietrzem. A takie właśnie w ostatnim czasie, bardzo często unosi się nad Opolem. W ostatnim tygodniu norma PM 10, czyli pyłu zawieszonego, którego cząsteczki posiadają mniejszą średnicę niż 10 mm, wielokrotnie była przekraczana. W krytycznych momentach poziom stężenia tego pyłu w powietrzu przewyższał normę nawet o kilkaset procent.

Na pierwszy rzut oka, przyczyną tego zjawiska jest oczywiście silny mróz, wymuszający spalanie większej ilości opału do ogrzania budynków oraz częstsze przemieszczanie się samochodem, połączony z brakiem wiatru, który mógłby rozwiać zanieczyszczenia. Okazuje się jednak, że nawet przy takiej pogodzie, gdyby wyłączyć z użycia wciąż działające stare piece o niskiej wydajności i zastąpić je tymi nowoczesnymi, jakość powietrza mogłaby być kilkukrotnie lepsza.

- Ten epizod smogowy to suma zdarzeń. Były bardzo niskie temperatury i bezwietrzna pogoda. Przy takich niekorzystnych warunkach meteorologicznych zwiększa się tzw. niska emisja, chodzi głównie o zanieczyszczenia emitowane z gospodarstw domowych, które wciąż posiadają stare systemy grzewcze o niskiej wydajności - mówi Barbara Barańska, naczelnik Regionalnego Wydziału Monitoringu Środowiska w Opolu.

Co ważne, obecnie, wymiana starego systemu grzewczego na bardziej efektywny wciąż jest w pełni dobrowolna, jednak od 2030 roku palenie w tzw. kopciuchach będzie zabronione, a za ich rozpalenie będzie groził mandat. Na wprowadzenie takiego zapisu do uchwały antysmogowej zgodzili się już dwa lata temu radni sejmiku województwa opolskiego.

W związku z powyższym decyzję o wymianie swojego pieca podejmuje coraz więcej Opolan. Taki krok często wiąże się jednak z wysokimi kosztami. Dla przykładu cena za wymianę systemu grzewczego w domu jednorodzinnym z pełną termomodernizacją może aktualnie przekroczyć 100 tysięcy złotych. W odpowiedzi na ten problem przy Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu realizowany jest program, który pozwala otrzymać wsparcie na tego typu działania.

- Jako fundusz w ramach programu "Czyste Powietrze" proponujemy m.in. wymianę tzw. kopciuchów na źródła ciepła, które nie emitują takiej ilości zanieczyszczeń  do atmosfery – mówi Jerzy Naszkiewicz wiceprezes WFOŚiGW w Opolu – W ramach programu oprócz dofinansowania na wymianę pieca, proponujemy również wsparcie przy wymianie stolarki drzwiowej i okiennej oraz docieplenie budynku. Chodzi o to, by po wszystkim budynek był przygotowany energetycznie na rosnące wciąż ceny prądu, gazu czy opału – dodaje.

Wniosek o tego typu dofinansowanie może złożyć za pośrednictwem Internetu lub do odpowiedniego punktu każdy właściciel, lub współwłaściciel domu jednorodzinnego. W minionym roku w ramach tego programu udzielono 4 887 dofinansowań na kwotę ponad 200 milionów złotych.

Zgodnie z informacjami Regionalnego Wydziału Monitoringu Środowiska w Opolu powietrza o tak złej jakości jak to z 10 i 11 stycznia nie było w naszym regionie już od kilku lat. Wydawać by się więc mogło, że przeprowadzone w ciągu ostatnich lat wymiany systemów grzewczych i kampanie proekologiczne nic nie dały. Zdaniem ekspertów tak jednak nie jest.

- W ostatnich latach w naszym regionie zrobiliśmy bardzo dużo w kontekście poprawy jakości powietrza. Porównując wartości stężeń zanieczyszczeń w powietrzu, musimy stwierdzić jednoznacznie, że jest lepiej niż było - przekazuje nam Barbara Barańska - To jest widoczne w ocenach rocznych, jednak takie sytuacje smogowe, jak ta sprzed kilku dni występują i będą występować. Dlatego wciąż musimy promować proekologiczne rozwiązania – dodaje.

Zweryfikować te fakty może każdy za pośrednictwem strony internetowej Regionalnego Wydziału Monitoringu Środowiska w Opolu. Dostępne są tam szczegółowe raporty jakości powietrza zarówno z danymi nt. aktualnej sytuacji, jak i tej z poprzednich lat. Najstarsze z nich pochodzą z 2000 roku.